AOPK ČR

Profesjonalną i praktyczną opiekę nad przyrodą i krajobrazem oraz ich ochronę zapewnia Agencja Ochrony Przyrody Republiki Czeskiej. W szczególności opiekuje się obszarami chronionego krajobrazu, narodowymi rezerwatami przyrody i narodowymi pomnikami przyrody. Ochrona lasów bukowych w Górach Izerskich rozpoczęła się w 1960 roku, kiedy to ogłoszono pierwsze państwowe rezerwaty przyrody Stržový vrch, Špičák, Poledník, Štolpichy, Frýdlantské cimbuří, Paličník i Tišina. W 1999 roku rezerwaty zostały włączone do Narodowego Rezerwatu Przyrody Bukowe Lasy Gór Izerskich, a ich poszczególne obszary rdzenne zostały z wyczuciem i jednocześnie celowo włączone do dużego pasma ochronnego o powierzchni 1750,4 ha. Cały obszar rozciąga się między miejscowościami Oldřichov v Hájích, Raspenava, Hejnice, Bílý Potok i Lázně Libverda.

            Wyjątkowość rezerwatu wynika nie tylko ze względu na jego wielkość, ale także na powód jego ochrony. Jest to największy w Czechach kompleks lasów prawie naturalnych z przewagą buków, który łączy się również z unikalną rzeźbą górską z licznymi obnażeniami granitowego podłoża skalnego. Lasy bukowe Gór Izerskich są włączone do sieci obszarów chronionych Natura 2000 i wchodzą w skład Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Gór Izerskich.

            Zachowanie ekosystemu leśnego wynika głównie z trudnego ukształtowania terenu. Intensywna wycinka nie była tu możliwa, a tym samym ta część uniknęła wszelkich negatywnych skutków dla pierwotnego lasu. Od ponad pół wieku ekosystem leśny pozostawiony jest spontanicznemu rozwojowi i zachodzą tu naturalne procesy. Las obejmuje całokształt różnorodności i etapów jego rozwoju – od sadzonek, przez młode drzewa, dorosły drzewostan, aż po pozostałości zbutwiałych drzew. Średni wiek wegetacji to 200 lat. Ale nie chodzi tylko o drzewa, ogólna różnorodność i uwarstwienie składa się również z runa leśnego, grzybów, ziół i mchów.

            Wyjątkowy charakter tutejszego krajobrazu tworzy podłoże geologiczne, które z nielicznymi wyjątkami kreuje masywny granitowy całokształt. Strome zbocza lasów bukowych Gór Izerskich, naturalny proces wietrzenia i erozji stoją za występowaniem znacznych formacji skalnych, głazów, nawisów, grzybów, wież, ścian skalnych i pól rumowiskowych. Strome zbocza są poprzecinane wąwozami ze strumieniami tworzącymi niemal alpejską scenerię z bystrzami i wodospadami. Mówi się, że romantyczny krajobraz doliny Velký Štolpich zainspirował kompozytora Carla Marię von Webera do skomponowania opery Wolny strzelec.

            Flora i fauna lasów bukowych Gór Izerskich wyróżnia się nie tyle bogactwem gatunkowym (liczbą gatunków), co przede wszystkim ich zachowaniem. Wiele gatunków jest silnie i krytycznie zagrożonych wyginięciem, właśnie dlatego, że w Republice Czeskiej jest niewiele odpowiednich miejsc (lasów bliskich naturze) do ich występowania. Rzadkimi gatunkami, które można tu spotkać, są: podbiałek alpejski, liczydło górskie, lilia złotogłów, paprotnik Brauna, cis pospolity i widłak jałowcowaty. Lasy bukowe w Górach Izerskich są domem dla salamandry plamistej, bociana czarnego, trzmielojada zwyczajnego, włochatki zwyczajnej, siniaka i muchołówki małej. Rozległość i niedostępność lasów sprawia, że jest to odpowiednie siedlisko dla dużych drapieżników, takich jak wilk szary i ryś euroazjatycki. Występuje tu również 14 gatunków nietoperzy, a bardzo rzadkim mieszkańcem jest krytycznie zagrożony wynurt lśniący.